Szpital w Dębnie im. Świętej Matki Teresy z Kalkuty Sp. z o. o. łamie tabu na tematy ginekologiczne
i przedstawia Państwu artykuł poświęcony profilaktyce i leczeniu raka szyjki macicy. Szczegółowo temat poruszono w wywiadzie z lek. specjalistą ginekologii i położnictwa Eugeniuszem Karchem.

1. Jakie są przyczyny raka szyjki macicy?

Rak szyjki macicy spowodowany jest głównie przez wirus HPV – wirus brodawczaka ludzkiego. Nowotwór szyjki macicy (ang. cervical cancer) należy do nowotworów złośliwych. Rak szyjki macicy rozpoczyna się zwykle wewnątrznabłonkową neoplazją szyjki macicy, dawniej określaną jako rak przedinwazyjny albo dysplazja szyjki macicy. Rak szyjki macicy to drugi po nowotworze piersi postrach wśród kobiet. Rozpoznanie raka szyjki macicy w stadium „zero” (przedinwazyjnym) daje 100 proc. szanse na wyleczenie go, dlatego ważna jest profilaktyka i wykonywanie badań cytologicznych.

Rak szyjki macicy może ujawnić się w każdym wieku i należy do najniebezpieczniejszych nowotworów układu rozrodczego u kobiet. Głównym winowajcą zachorowania na raka szyjki macicy jest wirus HPV (głównie typy: 16, 18, 31, 33, 35). Do czynników ryzyka zachorowania zalicza się:

• wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego,

• częste zmienianie partnerów seksualnych,

• współżycie z partnerami mającymi wiele partnerek,

• dużą aktywność seksualną kobiety, seks grupowy,

• prostytucję,

• niski poziom higieny osobistej,

• palenie papierosów,

• stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej,

• zachorowanie na opryszczkę narządów płciowych (wirus HSV2),

• przewlekłe infekcje pochwy,

• zarażenie chlamydiami,

• niedobór witamin A i C,

• liczne ciąże i porody,

• niski poziom wykształcenia i niski status społeczno-ekonomiczny,

• zaburzony system immunologiczny.

2. Jakie są objawy raka szyjki macicy?

Początkowo rak szyjki macicy nie daje żadnych objawów. Brak dolegliwości wydłuża perspektywę wizyty u ginekologa. Późna interwencja powoduje, że zaawansowane stadium raka szyjki macicy redukuje szanse na wyleczenie i przeżycie. Kiedy pojawią się przerzuty, kobiety nie można już praktycznie uratować. Objawy raka szyjki macicy są niespecyficzne i mogą towarzyszyć innym dolegliwościom okolic intymnych. Do symptomów raka szyjki macicy można zaliczyć: nieregularne miesiączki, krwawienia międzymiesiączkowe, upławy o nieprzyjemnym zapachu, dyskomfort w dole brzucha, bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej, krwawienia w trakcie i po stosunku seksualnym.

3. Jak lekarz stawia diagnozę?

W przypadku zaobserwowania nieprawidłowości podczas badania ginekologicznego lekarz pobiera wymaz do badania cytologicznego. Nieprawidłowy wynik cytologii może wskazywać na dysplazję szyjki macicy – to nieprawidłowy rozwój komórek, spowodowany przez utrzymującą się infekcję wirusem HPV, które mogą przekształcić się w komórki nowotworowe. Kolejnym etapem diagnostyki jest pobranie wycinka z podejrzanego fragmentu szyjki macicy do badania histopatologicznego, które ostatecznie określi, czy dana zmiana jest łagodna czy złośliwa. Po rozpoznaniu raka szyjki macicy lekarz kieruje pacjentkę na dodatkowe badania obrazowe – m.in. USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową brzucha i miednicy. Pomagają one w ocenie stopnia zaawansowania raka, wykrycia przerzutów do innych narządów i zaplanowania najlepszej terapii dla pacjentki.

4. Jak wygląda leczenie raka szyjki macicy?

W Polsce niestety notuje się jeden z najwyższych wskaźników zachorowalności na raka szyjki macicy wśród wszystkich państw europejskich. Okazuje się, że wiele kobiet, u których wykryto raka szyjki macicy, nie miało nigdy w życiu robionego badania cytologicznego!

Tymczasem tylko regularne coroczne badania ginekologiczne i badania cytologiczne chronią przed rakiem szyjki macicy. Średni wiek kobiet ze stanami przednowotworowymi wynosi 34 lata – większość z nich planuje jeszcze macierzyństwo.

W zależności od zaawansowania raka szyjki macicy stosuje się operację, radioterapię i/lub chemioterapię. Najczęściej chirurgicznie wycina się zmienione nowotworowo organy (macicę, sąsiadujące węzły chłonne, jajniki, jajowody). Kiedy kobieta pragnie urodzić dziecko, a stadium raka szyjki macicy nie jest zaawansowane, wykonuje się konizację – zabieg chirurgiczny w znieczuleniu ogólnym, podczas którego usuwa się stożkowy fragment szyjki macicy.

We wczesnym etapie raka szyjki macicy skuteczna jest również radioterapia. Zaburzone zostają jednak funkcje jajników i wówczas trzeba stosować zastępczą terapię hormonalną. Czasami pacjentki poddaje się chemioterapii, polegającej na przyjmowaniu leków cytostatycznych.

5. Dlaczego ważna jest profilaktyka raka szyjki macicy?

Co roku około 2500 Polek słyszy diagnozę – nowotwór szyjki macicy. Aż połowa z tych kobiet umiera, bo pomoc lekarska nadeszła zbyt późno. Warto więc zatrzymać się na chwilę
i już teraz pomyśleć, jak można uchronić się przed „cichym zabójcą”.

Fakt, że czujesz się dobrze i nie zauważasz żadnych niepokojących objawów nie oznacza, że jesteś zdrowa. Nie łudź się również, że skoro nikt wcześniej w Twojej rodzinie nie chorował, to Ty także będziesz zdrowa i nie jesteś obciążona ryzykiem zachorowania, bowiem każda kobieta, niezależnie od wieku, jest narażona na zakażenie się wirusem brodawczaka ludzkiego HPV.

Każda kobieta powinna wiedzieć, kiedy i co należy zrobić, by w razie zachorowania mieć jak największą szansę na wyleczenie. Kluczem jest tu PROFILAKTYKA – ta pierwotna i ta wtórna. Ta pierwsza to nic innego, jak szczepienie przeciwko wirusowi HPV, wywołującemu raka szyjki macicy.

Najlepszym sposobem zabezpieczenia przed zakażeniem wirusem HPV jest podanie szczepionki przed inicjacją seksualną. Zaszczepienie dziewczynek tą szczepionką powoduje wytworzenie odporności
w organizmie i w momencie dostania się wirusa HPV do organizmu zostanie on zniszczony. Szacuje się, że to szczepienie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy o około 70 procent.

Kolejnym działaniem profilaktycznym jest badanie cytologiczne. Dzięki badaniu cytologicznemu można wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym stadium choroby - uleczalnym.

Należy brać pod uwagę istniejące czynniki ryzyka, wśród których wymienić należy: licznych partnerów seksualnych, wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego, nałogowe palenie papierosów, oraz obecność innych zakażeń i chorób przenoszonych drogą płciową (zakażenia chlamydiami, HIV, CMV, EBV, kiłą, rzeżączką zwiększają ryzyko zakażenia HPV). Warto zaznaczyć, ze u kobiet,
u których wykryto zakażenie HPV do rozwinięcia raka szyjki macicy znacznie przyczynia się obniżenie odporności, dlatego zawsze należy dbać o układ odpornościowy i higieniczny tryb życia.

5. Czy Szpital w Dębnie bierze udział w Programie profilaktyki raka szyjki macicy?

Tak, w naszym Szpitalu Panie mogą skorzystać z programu „Systemu informatycznego monitorowania profilaktyki (SIMP)”. Panie korzystają z bezpłatnej cytologii i badań ginekologicznych wykonywanych przez certyfikowany personel medyczny. Jeżeli u kobiety rozpozna się raka szyjki macicy lub inne schorzenie zostanie ona skierowana do leczenia specjalistycznego w warunkach ambulatoryjnych/szpitalnych lub na dalszą diagnostykę do placówek posiadających umowę z NFZ.

Zapraszam wszystkie Panie do naszej Poradni ginekologiczno-położniczej, która otwarta jest
pon. – pt. w godzinach 7.00 – 14.30. Rejestracja odbywa się bez skierowania pod numerem
Tel.: 095 760 20 63-65, 887 470 420 (w godz. 7.00 - 16.00).